Ẩm thực cung đình Huế – nét đặc sắc của vùng đất Cố Đô
Mọi người đến du lịch Huế sẽ không bao giờ quên được vẻ đẹp quyến rũ của một thành phố cổ kính, thanh bình nhưng hiện đại. Tuy nhiên, sẽ rất tiếc nếu bạn bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm ẩm thực cung đình Huế độc đáo của vùng đất này. Cùng Du Lịch Đại Nam tìm hiểu về nét đặc sắc của ẩm thực Huế ngay và luôn nhé!
Ẩm thực cung đình Huế là gì?
Việt Nam hiện có khoảng 3.000 món ăn các loại, trong đó có hơn 1.700 món ăn được chế biến theo phong cách ẩm thực của cung đình Huế. Ẩm thực trong cung đình Huế được xem là đỉnh cao của ẩm thực Việt Nam bởi sự tinh tế và tỉ mỉ.
Ẩm thực cung đình của Huế không có sự khác biệt nhiều so với các món ăn dân gian về nguyên liệu. Tuy nhiên, cách trang trí, bày biện các món ăn lại tinh tế, tỉ mỉ hấp dẫn thực khách.
Ngoài ra, món ăn cung đình Huế không chỉ ngon mà còn hấp dẫn về mặt thị giác. Đặc biệt là còn có sự cân bằng hài hòa giữa màu sắc và hương vị, âm dương, nóng lạnh.
Nguyên liệu, cách chế biến và trình bày tinh tế của ẩm thực trong cung đình Huế từ lâu đã được coi là dấu ấn văn hóa của vùng đất Cố đô. Ẩm thực Huế không chỉ được coi là một tác phẩm nghệ thuật ẩm thực tinh xảo. Mà còn là hiện thân của triết lý sống của ông cha để lại.
Nếu có cơ hội trải nghiệm tour Huế 1 ngày du khách đừng bỏ qua cơ hội trải nghiệm ẩm thực nơi đây. Sự đa dạng cộng với hương vị hấp dẫn, đậm đà sẽ khiến bạn tấm tắc mãi không thôi.
Điều gì làm nên ẩm thực cung đình Huế?
Không phải ngẫu nhiên mà người dân Huế có thể xây dựng nên một nền ẩm thực tuyệt vời như vậy. Đã trải qua hàng trăm năm hình thành, phát triển và gìn giữ, sẽ có một số yếu tố ảnh hưởng đến ẩm thực Huế.
Dưới đây chính là những yếu tố nổi bật nhất hình thành nên tất cả các loại món ăn và phong cách nấu ăn ở Huế. Mời bạn cùng Du Lịch Đại Nam tìm hiểu chi tiết:
Yếu tố khí hậu
Huế có khí hậu nhiệt đới ẩm trải qua hai mùa mưa và khô đặc trưng. Cùng với sự khô cằn của đất là điều kiện thích hợp sản sinh ra các nguồn nguyên liệu đa dạng. Từ đó, vị ngon của các nguyên liệu chính là nền tảng cơ bản để tạo nên những món ăn khó quên.
Yếu tố lịch sử
Quay trở lại nhiều năm trước, Huế từng là nơi sinh sống của người Chăm Pa. Sau đó, chúa Nguyễn khi trị vì đã chọn Huế làm kinh đô của Việt Nam. Những yếu tố lịch sử này đã thúc đẩy và hình thành nên những món ăn đặc trưng của Huế. Trong đó nổi bật nhất là ẩm thực cung đình Huế.
Người dân địa phương trong ẩm thực Huế
Dưới ảnh hưởng sâu rộng và sâu rộng của Nho giáo. Đặc biệt là tư tưởng “tam tòng và tứ đức” đã hình thành nên những yêu cầu tiêu chuẩn để đánh giá phụ nữ truyền thống trong quá khứ. Một trong những tiêu chí quan trọng nhất được nêu là kỹ năng nấu ăn.
Trong suốt nhiều năm, tư tưởng này đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người dân địa phương, đặc biệt là phụ nữ Huế. Theo đó, mỗi người phụ nữ đều không ngừng cố gắng học hỏi. Hoàn thiện bản thân để đạt đến tiêu chuẩn đánh giá này.
Vì vậy, du khách có thể dễ dàng nhận thấy rằng khi nấu nướng, người Huế gần như đặt toàn bộ tâm trí và trái tim vào từng bước.
Văn hóa
Chịu ảnh hưởng của nền văn hóa lúa nước, Huế có nhiều món ăn làm từ gạo như bún bò, bún, bánh xèo, xôi,…. Ngoài ra, tín ngưỡng và quan niệm sống của địa phương cũng đóng một vai trò quan trọng. Đặc biệt là trong việc góp phần phát triển cũng như duy trì nền ẩm thực ở điểm đến này.
Đó có thể là lý do tại sao trong suốt hơn 600 năm, món ăn Huế được chia thành bốn mùa xuân – hạ – thu – đông. Dù ít dù nhiều, tất cả đều góp phần làm nên những món ăn độc đáo của vùng đất này. Vì vậy, mỗi món ăn đều có một câu chuyện riêng và ý nghĩa nhân văn riêng biệt.
Phân loại ẩm thực cung đình Huế
Ở Huế có hàng trăm loại món ăn rất đa dạng từ ẩm thực đường phố Huế, món chay, món ăn dân gian đến món ăn cung đình. Mỗi loại đều có những đặc điểm và sự khác biệt riêng nhưng đều có chung một điểm là hoàn hảo.
Món chay Huế
Những nguyên liệu đơn giản như gạo, khoai tây và rau củ được biến tấu thành món chay ngon tuyệt nhờ tài nghệ nấu nướng của người Huế. Bằng một cách bí ẩn, những món ăn này màu sắc và hương vị hấp dẫn như những món ăn bình thường.
Chính sự tinh tế, tỉ mỉ và cẩn thận trong khâu nấu nướng mà hơn 108 món chay của Huế vẫn được lưu giữ cho đến ngày nay. Hơn nữa, có đến 75% người dân địa phương theo đạo Phật nên việc ăn chay là khá quan trọng.
Đây chính là lý do tại sao ẩm thực chay ở Huế được phát triển và lưu giữ trong nhiều năm. Du khách có thể cân nhắc thưởng thức một số món chay nổi tiếng như bánh tét, bánh chưng, bún chay và phở chay.
Ẩm thực cung đình Huế xưa
Các đặc điểm dễ nhận thấy của ẩm thực cung đình bao gồm nguyên liệu tươi ngon. Phong cách nấu nướng phức tạp, trang trí tỉ mỉ và trang nhã cũng như những cái tên độc đáo.
Bởi xưa nay những món ăn cung đình đều phục vụ trong các bữa tiệc cung đình. Mỗi món ăn không chỉ trang trí đẹp mắt mà còn phải đảm bảo yếu tố dinh dưỡng nhất.
Có nhiều món ăn đặc trưng mang nét đặc trưng của ẩm thực cung đình như nem công, chè long nhãn, xôi gấc, yến sào, chả phượng, phượng hoàng bay qua đảo, tôm lân hấp… (Đa số các được đặt tên theo cách trang trí và hình thức của các món ăn).
Ẩm thực dân gian Huế
Không giống với ẩm thực cung đình Huế, dù không phải là món ăn được chế biến từ những nguyên liệu tốt nhất. Nhưng ẩm thực dân gian vẫn đảm bảo mọi tiêu chí chuẩn cả về hình thức lẫn chất lượng.
Có thể tìm thấy các nguyên liệu đa dạng được sử dụng để nấu các món ăn dân gian. Cách trình bày, trang trí của các món ăn dân dã không quá cầu kỳ, phức tạp. Tuy nhiên vẫn phải trang nhã, sắp xếp hợp lý và sạch sẽ.
“Tính tập thể” là nét đẹp độc đáo trong văn hóa ẩm thực dân gian của người dân xứ Huế nói riêng và người Việt Nam nói chung. Đặc biệt, trong nấu nướng, người dân Huế luôn chú trọng phối hợp màu sắc. Để món ăn không chỉ đẹp mắt mà còn ngon miệng.
Một số món ăn đặc trưng của ẩm thực dân gian có thể kể đến như bánh bèo, bánh ướt thịt nướng, cao lầu, phở bò…. Mỗi món ăn đều được kết nối một cách sâu sắc với một câu chuyện. Cũng như một thông điệp về tình yêu, sự thủy chung của người dân địa phương.
Món ăn nổi tiếng trong ẩm thực cung đình Huế xưa
Ẩm thực Huế cung đình xưa mang nét đặc trưng của ẩm thực cung đình dưới triều Nguyễn. Được sáng tạo để phục vụ trong các bữa ăn hàng ngày của Hoàng tộc, tiệc Hoàng gia và các nghi lễ cung đình dâng cúng gia tiên.
Nổi tiếng trong đó phải kể đến 8 món ăn quý hiếm nhất được gọi là bát trân trong ẩm thực cung đình xưa. Dưới đây, Du Lịch Sơn Trà sẽ giới thiệu đến bạn tám món ăn trân quý này!
+ Nem công
Nem công là món ăn rất độc đáo khi được chế biến mà không qua nấu nướng. Nem công có công dụng loại bỏ độc tố cho cơ thể vì có thịt công có tính giải độc. Món ăn này gồm phần đùi của con công đã được giã thật mịn. Sau được làm chín bằng cách lên men vi sinh nhờ các gia vị có tính nóng như riềng, tỏi, tiêu,…
+ Chả phượng
Chả phượng được làm từ thịt phượng, một loài chim quý hiếm sống ở núi cao. Phượng được gọi chung là phượng hoàng, tuy nhiên phượng là chỉ những con chim đực. Vì thế loài chim này lại trở nên hiếm và quý hơn.
Thịt phượng cũng được giã mịn thêm các gia vị và được gói vào lá chuối. Khác với món nem công là món ăn này sẽ được hấp chín. Giống với nem công, chả phượng cũng có công dụng bảo vệ sức khỏe là đặc trưng độc đáo của ẩm thực cung đình Huế.
+ Da tây ngưu
Tây ngưu còn có tên gọi khác là tê ngưu, sống trong rừng sâu và thường ăn các cây cỏ có gai. Da của con tây ngưu rất dày nhưng có một vùng mỏng ở nách. Đây là phần được sử dụng để chế biến thành món da tây ngưu bổ dưỡng.
+ Bàn tay gấu
Bàn tay gấu cũng là một trong những món ăn đặc biệt của ẩm thực cung đình Huế. Vì phần bàn tay của con gấu hoạt động rất nhiều nên thịt săn chắc và rất bổ dưỡng.
Bàn tay gấu rất giàu dinh dưỡng, sạch sẽ và được vua chúa thời xưa yêu thích. Đồng thời món ăn còn góp phần nâng cao sức mạnh và quyền uy cho vua chúa thời xưa.
+ Yến sào
Yến là loại nguyên liệu cao cấp rất quý từ xưa cho đến nay. Thời xưa, yến chỉ được sử dụng để dâng vua trong các bữa tiệc cung đình long trọng. Từ yến có thể chế biến rất nhiều món ăn khác nhau như chè yến, yến hầm thịt bồ câu, yến sào,…
+ Môi đười ươi
Đười ươi thuộc hàng vượn lớn là động vật thông minh nhất trong các loài linh trưởng, thường sống ở trong núi. Bắt đười ươi thường rất khó nên thường phải chuốc say chúng.
Môi đười ươi là bộ phận trân quý nhất của con đười ươi. Vì thế, bộ phận này được sử dụng để chế biến các món ăn dâng vua. Môi đười ươi là một trong những món ăn nổi bật của ẩm thực cung đình Huế xưa.
+ Gân nai
Nai là loài động vật quý hiếm nên món gân nai cũng trở thành một trong những món ăn cung đình xưa. Gân nai thường được nấu là gân đùi, được ngâm nước và giấm để làm trắng. Khi gân nai mềm sẽ được cắt khúc và nấu chung với nhiều nguyên liệu khác như măng, chả lụa, tôm khô,…
+ Thịt chân voi
Voi là động vật có thân hình to lớn nhưng vùng chân lại có một lớp thịt gân mềm nấu lên ăn rất ngon. Lớp thịt này có vị ngon hơn các bộ phận khác của con voi. Ngoài ra, chân voi cũng rất khó kiếm nên món ăn này càng thêm quý. Thịt chân voi thường được chế biến riêng dành cho các bữa tiệc của vua thời xưa.
Món ăn đặc trưng của ẩm thực cung đình Huế nay
Ẩm thực Huế ngày nay có sự thay đổi nhẹ nhàng theo điều kiện văn hóa, thời tiết và con người nơi đây. Vì thế, bát trân hiện nay thường là các món ăn: bào ngư, vi cá, yến sào, bong bóng cá, hải sâm, gan béo, trứng cá tầm và tôm hùm.
Tại Huế, những món ăn quý được thay thế bởi những món ăn thanh đạm hơn. Nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp tinh tế và sự bổ dưỡng trong từng món ăn. Dưới đây là một số món ăn cung đình thời nay của Huế:
Cơm sen cung đình Huế
Thời xưa, cơm sen cung đình Huế là món ăn của vua chúa thời nhà Nguyễn vào thế kỷ 18. Ngày nay, món ăn ngày nay đã trở nên phổ biến đến mức được phục vụ trong các bữa tiệc cưới hỏi, sinh nhật.
Món cơm sen cung đình là món ngon của ẩm thực Huế. Món ăn này không chỉ hấp dẫn thực khách bởi hương vị thơm ngon. Mà còn chinh phục thực khách bởi cách trình bày trang nhã theo phong cách ẩm thực cung đình.
Món ăn này được mô phỏng theo hình dáng của một bông sen đang nở rất đẹp. Bên trong vô cùng chất lượng với cơm được nấu từ gạo thơm của làng An Cựu, hạt sen, giò lụa, trứng rán, gà, tôm, rau,… Tất cả đều được gói trong lá sen. khéo léo thấm đẫm hương thơm dịu mát của hoa sen.
Chè hạt sen long nhãn
Món chè hạt sen long nhãn nhìn rất đơn giản vì chỉ bao gồm 3 nguyên liệu chính là hạt sen, long nhãn và đường cát. Tuy nhiên, đây được coi là món ăn tinh tế nhất của ẩm thực cung đình Huế.
Để nấu được món chè hạt sen long nhãn ngon thì phải chọn loại sen đặc trưng của Huế, món chè mới đủ vị, bùi, béo. Còn long nhãn phải chọn loại hạt nhỏ nhưng thịt lại giòn, ngọt.
Hạt sen lồng vào long nhãn phải bắt mắt như ngọc mới đủ tiêu chuẩn làm lễ vật tiến vua. Ngày nay, du khách đến du lịch Huế để thưởng thức món tráng miệng ngọt ngào này ở rất nhiều quán ăn. Từ quán vỉa hè, đường phố cho đến các nhà hàng sang trọng, cổ kính.
Trà cung đình Huế
Trà cung đình Huế vốn được phục vụ trong cung đình triều Nguyễn. Ngày nay, với các loại thảo dược quý và hương vị thơm ngon, nhiều người sử dụng loại trà này để có sức khỏe tốt hơn. Loại trà này phù hợp với mọi lứa tuổi nên rất thích hợp để làm quà lưu niệm cho gia đình bạn
Địa chỉ thưởng thức ẩm thực cung đình Huế
Ẩm thực Huế, đặc biệt là ẩm thực cung đình nổi tiếng trong cách chế biến và cách bài trí. Đã tạo nên nét riêng mà không phải nơi nào cũng có được. Hãy khám phá những nhà hàng thưởng thức bữa ăn cung đình Huế nổi tiếng dưới đây!
– Nhà hàng Cung Đình
- Địa chỉ: Số 03 Đường Nguyễn Sinh Sắc, Huế, Việt Nam
Đây là một trong những nhà hàng Huế nổi tiếng nhất Việt Nam. Nhà hàng có diện tích hơn 1200m2. Có sức chứa hơn 600 chỗ ngồi với nhiều phòng lớn nhỏ riêng biệt. Tất cả đều được thiết kế theo phong cách kiến trúc cung đình cổ kính kết hợp với phong cách phương Đông vô cùng hiện đại.
Nhà hàng được bao quanh bởi những khu vườn rực rỡ, cây cảnh và những bức tượng đá lớn được đặt xung quanh sân. Đến với nhà hàng Cung Đình Huế bạn sẽ cảm nhận được trọn vẹn nhất nét văn hóa ẩm thực của người dân nơi đây. Nhà hàng phục vụ các món ăn truyền thống cung đình, các món Á, Âu đan xen giữa ẩm thực xưa và nay.
hực đơn tại quán cũng rất đa dạng với các món đặc sản như giò heo, vịt nướng, mực nhồi,… Đặc biệt, các món ăn được chế biến công phu với hình rồng phượng sang trọng. Các đầu bếp của Huế đều cố gắng chăm chút để món ăn giữ được nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của vùng đất cố đô này.
Ngoài ra, không chỉ có ẩm thực cung đình Huế, tại nhà hàng Cung Đình, bạn sẽ có cơ hội khoác lên mình tấm áo cung đình của các bậc vua chúa ngày xưa. Để thưởng thức bữa ăn cung đình trọn vẹn nhất.
– Nhà hàng Vườn Khế
- Địa chỉ: Số 32 Đường Đặng Trần Côn, Huế, Việt Nam
Tọa lạc trong một dinh thự cổ của Pháp gần Hoàng Thành, nhà hàng Vườn Khế được biết đến là nhà hàng Pháp – Việt lâu đời nhất ở Huế. Nhà hàng này được xây dựng theo phong cách kiến trúc Pháp cổ. Với nền gạch nguyên bản từ những năm 1915. Các cửa của nhà hàng được thiết kế theo kiểu mái vòm của các nhà thờ cổ.
Bước vào nhà hàng, bạn sẽ cảm nhận được sự kết hợp hài hòa giữa phong cách hiện đại của phương Tây và nét truyền thống của văn hóa Huế. Nội thất gỗ vẫn được sử dụng với cách bài trí quen thuộc như trong những bộ phim chiến tranh xưa.
Đồ ăn ở quán không quá đắt nhưng rất ngon với thực đơn kết hợp giữa các món ăn truyền thống và hiện đại. Nếu đến đây, bạn không nên bỏ qua món gỏi xoài xanh ngon tuyệt với cá vược nướng sốt Địa Trung Hải.
Ngoài ra, còn có món bò nướng lá chuối đậm đà bản sắc miền Trung với mùi thơm đặc trưng của sả, lá chuối. Món bánh mì chuối sốt chanh dây lạ miệng sẽ là món tráng miệng cho bữa ăn thêm tuyệt vời.
Đặc biệt, nhà hàng Vườn Khế còn có một quầy bar nhỏ để du khách có thể thưởng thức những ly rượu vang hảo hạng nổi tiếng của Pháp. Đây là một địa điểm lý tưởng khi bạn không chỉ muốn khám phá ẩm thực cung đình Huế. Mà còn muốn tìm kiếm sự kết hợp của nhiều nền ẩm thực khác nhau.
Ẩm thực cung đình Huế không chỉ mang đến hương vị thơm ngon mà còn lưu giữ nét đẹp văn hóa, lịch sử và phong tục Huế. Chính vì vậy, ẩm thực cũng như Huế luôn mang đến những trải nghiệm tuyệt vời và khó quên cho du khách. Vì thế, khi đến Huế đừng quên thưởng thức những món ăn độc đáo của Cố đô!
